Alman İstihbarat Servisi Başkanı: 15 Temmuz’daki darbe girişiminin arkasında Fethullah Gülen’in bulunduğuna dair kanıt yok. Türkiye bizi buna ikna etmeye çalıştı ama başarılı oldukları söylenemez. Darbe başarılı olsaydı şu an olanları görecektik.
‘Darbe beğenilen bir bahane oldu, aynı şeyler yaşanacaktı’
Alman Der Spiegel dergisine konuşan Alman Federal Haberalma Teşkilatı (BND) Başkanı Bruno Kahl, Türkiye’deki darbe girişimi ve Hizmet Hareketi’ne ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu. Darbe girişiminin arkasında Gülen Hareketi olduğuna dair Türkiye’nin kendilerini ikna çabalarına rağmen bunun mümkün olmadığını belirten Kahl, darbenin ‘iktidarın tiyatrosu’ olduğu yönündeki iddiayı ise kabul etmedi.
Darbe girişiminden önce başlayan ‘temizlik’ dalgasının kendilerine ulaşacağını düşünen asker içindeki bir grup tarafından hızlı bir şekilde gerçekleştirilmek istendiğini ancak onların da bu süreçte ‘temizlendiğini’ söyledi. Hizmet Hareketi’ni sivil ve dini eğitim veren bir yapı olarak tanımlayan Kahl “Darbe olmasaydı bile darbeden sonra olanlar yaşanacaktı. Darbe sadece beğenilen bir bahane oldu.” dedi.
Kahl’a yöneltilen sorular ve cevapları şöyle:
Der Spiegel: Erdoğan darbe girişiminin arkasında kesinlikle Gülen Hareketi’nin olduğunu açıkladı. Bunun üzerine yüz binden fazla memur işten çıkarıldı. Binlercesi cezaevine girdi. Darbenin arkasında gerçekten Gülen mi var?
Kahl: Türkiye, farklı seviyelerde bizi bu konuda ikna etmeye çalıştı. Ancak bu şu ana kadar mümkün olmadı.
Der Spiegel: Sizin Erdoğan’a karşı gerçekleştirilen darbe girişimine yönelik açıklamanız nedir? Darbe hükümet tarafından mı organize edildi?
Kahl: Darbe, devlet tarafından başlatılmadı. Zaten 15 Temmuz’dan önce hükümet tarafından bir temizlik dalgası başlamıştı. Bundan dolayı ordunun bir kısmı bu dalga kendilerine ulaşmadan önce hızlı bir şekilde darbe yapmaları gerektiğini düşündüler. Ancak çok geçti ve onlar da bu süreçle temizlendi.
Der Spiegel: Anlattıklarınız Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sürekli iddia ettiği büyük teoriye benzemiyor.
Kahl: Darbenin sonuçları olarak gördüklerimiz (belki aynı derinlikte ve radikallikte değil) zaten gerçekleşecekti. Darbe sadece beğenilen bir bahane oldu.
Der Spiegel: Gülen Hareketi islamcı-aşırı ya da terörist bir hareket mi?
Gülen Hareketi dini ve seküler eğitim veren sivil bir yapı. Bunlar Erdoğan güçleri ile onlarca yıl birlikte çalışan etüt merkezleri, eğitim kurumları gibi yapılar.
Der Spiegel: Hareketi bir tarikat olarak tanımlıyor musunuz?
Kahl: Bunu söylemek zor. Bu (tarikat kavramı) daha çok Batı toplumlarında yaygın bir açıklayıcı örnek. Ancak her halükarda Gülen Hareketi önemsiz bir azınlık değil.
(Murat Korkut – Tr724 Berlin)
