Türkiye, Meclis’ten geçen ve sahipsiz sokak köpeklerini ‘uyutmayı’ da içeren yasanın ardından birçok ilden gelen köpeklerin öldürüldüğü haberleri şok etkisi yaptı. Avrupa’da en çok hayvanın bulunduğu Romanya, Türkiye ile benzer bir yol ve yöntem izleyen ülkelerden biri. Türkiye’ye tavsiyeleri de var..
AVRUPA’NIN EN ÇOK EVCİL HAYVAN BESLEYEN ÜLKESİ
Avrupa’da en çok evcil köpeğin bulunduğu Romanya’da her 100 evin 42’sinde köpek veya kedi besleniyor. Bükreş’te 3 aileden birisinin (600 bin) evcil hayvanı olduğu tahmin ediliyor.
Alman istatistik kurumu Statista’nın yaptığı araştırmaya göre Avrupa’da en çok köpeğin beslendiği ülkeler Polonya ve Romanya olarak sıralanıyor.
2020 yılı istatistiklerine göre Romanya genelinde yaklaşık 4 milyon 200 bin köpeğin olduğu tahmin ediliyor. Bunların 2,6 milyonu kayıtlı sahipli.
ROMANYA KÖPEK SORUNUNU NASIL ÇÖZDÜ?
Peki, Türkiye’de sokak hayvanlarına ‘ötanazi’ içeren kanun teklifinin yasalaşması ile tekrar gündeme gelen Romanya’da sokak köpekleri sorununu nasıl çözdü?
4 YAŞINDAKİ ÇOCUĞUN ÖLÜMÜ ÖTANAZİYİ TETİKLEDİ
Romanya’da 2013 yılında bir çocuğun köpek saldırısı sonrası hayatını kaybetmesi, uzun süredir köpeklerin toplanması tartışmalarını alevlendirdi.
O tarihlerde sokak köpekleri saldırıları sık sık görülüyordu. Matei Bals Salgın Hastalıklar Enstitüsü 2013’ün ilk sekiz ayında köpekler tarafından ısırılan neredeyse 10 bin kişiyi tedavi etti. Bazı vakalarda sokak köpekleri insanları öldürdü. Bükreş’te 2006’daki bir saldırıda bir Japon turist öldü. Ama halkın öfkesini büyüten asıl olay 2 Eylül 2013’te yaşanan ve dört yaşındaki Ionut Anghel’in bir sokak köpeği sürüsü tarafından öldürülmesiydi. O tarihlerde sokaktaki sahipsiz köpek sayısının 64 bin olduğu tahmin ediliyordu.
SAHİPSİZ KÖPEKLERE ÖTANAZİ KARARI PARLAMENTODAN GEÇTİ
Köpeklerin toplanıp barınaklara kapatılmasını ve sahiplenilmeyenlerin öldürülmesini kapsayan yasa parlamentodan 23 hayır oyuna karşılık 226 evet oyu ile geçti. Parlamentonun kararı hayvan hakları temsilcilerinin protestosuyla karşılandı. Parlamento önünde gösteriler yapan hayvan hakları savunucuları kitlesel ve genel itlaf kararını “barbarca” bularak günlerce protesto gösterileri düzenledi. Yasa, yakalanan ve 14 gün içinde sahiplenilmeyen sokak hayvanlarının son çare olarak itlaf edilmesini öngörüyor.
EVCİL KÖPEKLERE KAYIT ZORUNLULUĞU GETİRİLDİ
Yasada ayrıca, köpeklerin kaydedilmesi zorunlu kılınıyor ve köpeklerini terk eden hayvan sahiplerine daha ağır cezalar getiriliyor. Ancak karşıtları, yasanın bir hayvan katliamına neden olmasının yanı sıra, sorunu uzun vadede çözmeyeceğinden ve kontrolsüz üremeyi durdurmayacağından şikayetçi.
HAYVANSEVERLER VE UZMANLAR NE DİYOR?
BBC’ye konuşan hayvan hakları savunucusu ve veteriner Ovidiu Roşu ise köpeklerin toplatılması yasası sonrası pek çok acı verici olaylara şahit olduklarını söylüyor: “Köpekler çok hızlı biçimde toplanmaya başladı. Bu işlem sırasında köpeklere çok eziyet edildi. Eskiye oranla durumu şimdilerde daha iyi olarak tarif edebilirim. Evet, sokaklarda pek köpek yok. Bu süreç sahiplenmeyi artırdı. Ancak bu konuyla ilgili daha alınacak çok yol var.”
Roşu, köpeklerin toplanmasının ‘sorunu’ çözüp çözmediğiyle ilgili soruyu şöyle yanıtlıyor: “Bu oldukça komplike bir soru. Konuya nereden baktığınıza bağlı olarak değişir. Köpek popülasyonunu kontrol altına almanız ve ‘sorunu’ çözmeniz mümkün değil. Köpeklerin sokaklarda yaşaması ideal olmasa da onları çoğaltmak yerine kısırlaştırma daha iyi olabilir. Barınaklarda kapasite üstünde köpek var ve tabi ki buradaki yaşam koşulları hiç de iyi değil. Şahsi fikrime göre bazı köpekler eğer saldırgansa barınağa alınabilir ama bu hepsi için geçerli olmamalı. Dolayısıyla kısırlaştırmaya öncelik verilmeli.”
‘SOKAKLARDAKİ KÖPEKLERİN ÇOĞU TERK EDİLENLER’
2013-2014 arasında yaşanılanlara bakıldığında Romanya’daki köpeklerle ilgili yaşananlardan ne dersler çıkarıldı? Roşu, hayvan hakları savunucularının, bu alanda çalışan derneklerin kesinlikle köpeklerin çoğalması üzerine odaklanmalarını öneriyor. Bunun en önemli konu olduğunu ifade eden Roşu, “Ayrıca hayvan sahiplerine yönelik de denetim olmalı. Şu an sokaklardaki köpeklerin çoğu terk edilen köpeklerden oluşuyor” diyor.
TÜRKİYE’YE TAVSİYE: KISIRLAŞTIRIN
Roşu’nun, Türkiye’de hayvan hakları savunucularına tavsiyesi ise “kısırlaştırma” oluyor: “Hayvanlar, kısırlaştırma ile bir ‘problem’ olarak görülmekten çıkabilir aynı zamanda onların hayatını daha konforlu hala getirir. Bu nedenle bu konu bireysel çabalara bırakılmayacak kadar önemli.”
Köpekseverler bir kısırlaştırma programı yürütülmesini, barınaklara ve köpeklerin sahiplendirilmesine daha çok yatırım yapılmasını istiyor.
BÜKREŞ BELEDİYESİ ÜCRETSİZ KISIRLAŞTIRIYOR
Romanya’daki mevzuata göre evcil edinilen köpeğin sicil ve kayıtlı olmaları zorunlu. Bükreş Belediyesi Hayvanları Koruma İdaresi (ASPA) kedi ve köpekleri ücretsiz kısırlaştırıyor. ASPA, ayrıca barınaklarda bakılan evcil hayvan edinmek isteyenlere de ücretsiz yardımcı oluyor.
HAYVANSEVERLER: SORUNUN ÇÖZÜMÜ ÖTANAZİ DEĞİL
Romanya’da 11 yıl önce çıkarılan yasaya karşı mücadele eden hayvanseverler sorunun çözümünü “ötanazi değil, kısırlaştırmak” şeklinde özetliyor. Diğer bazı tavsiyeler ise şöyle: “Köpeklerin zorunlu kaydı ve kimliklendirilmesi, sorumlu evcil hayvan sahipliği konusunda yaygın halk eğitimi ve kısırlaştırma programları uygulandı. Ayrıca hayvan hakları konusunda mücadele eden sivil toplum kuruluşları ile yerel belediyelerin iş birliğinin de sorununun çözümü için önemli olduğu ifade ediliyor.”
