Avrupa Konseyi’nin en önemli kurumlarından birisi olan yolsuzlukla mücadele kurumu GRECO, Türkiye hakkında yaptığı geniş değerlendirmede birkaç istisna dışında ülkede endişe verici eksikliklerin olduğunu tespit etti. Yargı alanında yapılan köklü değişikliklerin yargı bağımsızlığını tehlikeye attığının altını çizen GRECO, Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun, Cumhurbaşkanı ve Parlamento Başkanı tarafından atanması ve üyelerinin hiçbirinin yargının kendisi tarafından seçilmemesinin, bağımsız yargının temel ilkelerine aykırı olduğunu belirtti. Yürütmenin yetkileri ve Meclis’in fonksiyonu konusunda da endişelerini kaydetti.
‘Kamu harcamaları şeffaf değil’
Türkiye Raporu’nda, siyasi finansmanın şeffaflığı konusunda hayal kırıklığı yaşandığı dile getirildi. Siyasi partilerin mali denetimine ilişkin kılavuz ilkelerin benimsenmesi olumlu bir gelişme olarak nitelense de bu alanda GRECO’nun tavsiyede bulunduğu konularda önemli bir ilerlemenin kaydedilmediği belirtildi. Asıl sorun ise kamu harcamaları konusundaki ciddi endişeler. Siyasi partilerin veya adayların seçim harcamaları ve bağışlar konusunda şeffaflık ilkesine tam uyumu istendi.
Yürütme yargı üzerinde çok etkili…
Ayrıca raporda, yürütmenin yargının işleyişi ile ilgili bir dizi konuda önemli etkiye sahip olduğu belirtildi. Aday hakimlerin seçilmesi ve işe alınması süreci, adli makamların görev suresi, disiplin prosedürleri gibi konularda olumsuz tablo söz konusu.
Meclis’te yasama sürecinin şeffaflığı önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Milletvekillerinin ayrıntılı bir etik ilkesine hâlâ ihtiyaç duyulmakta. Ancak milletvekillerinin etik davranış yasası, milletvekillerinin milletvekillerine karşı davranışları ve yükümlülükleri ile ilgili uygun bir rehberlik sağlama ilk adımı olarak görülebilir. (Hediye, üçüncü şahıslarla iletişim ve lobicilik) gibi rüşvet ve yolsuzluk konularının çözümü konusunda tavsiyeler yer alıyor.
Sonuç olarak GRECO, bu konulardaki önerilerinden 22’sinin sadece 2’sinin Türkiye tarafından tatminkar bir şekilde uygulandığını belirtirken, 2018’in ikinci yarısında tavsiyeler konusunda kaydedilen ilerleme ile ilgili olarak GRECO’ya rapor sunulmasını istedi.
(MEHMET DİNÇ, STRAZBURG / TR724)
