Son yıllarda artan hukuksuzluklara her gün bir yenisi ekleniyor. Devlet, işi sahte belge üretmeye kadar götürdü. İşadamı, gazeteci ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin pasaportları sahte ‘zayi’ ilanlarıyla iptal ediliyor.
Bazı gazeteci, işadamı ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin pasaportları devlet eliyle hazırlanan sahte kayıp başvurularıyla iptal ediliyor. Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) Pasaport Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan listede isimleri bulunan şahısların pasaportları ‘zayi ilanı’ verilmiş gösteriliyor. Bu kişilerden bazıları, pasaportlarının iptal edildiğini yurt dışına çıkarken havalimanlarında öğreniyor. Polis, söz konusu şahısların pasaportlarına el koyarak yurt dışına çıkmalarına izin vermiyor. Bazı mağdurlar ise avukatları aracılığıyla hukuki süreç başlatıyor. Yurtdışında bu duruma maruz kalanlar Interpol’e başvurarak pasaportlarının kayıp olmadığını bildiriyor.
Ankara’da hükümetin başlatmış olduğu hukuksuz bir uygulama konuşuluyor. İddialara göre; EGM İstihbarat Dairesi ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) bünyesinde kurulan bir ekip tarafından yüzlerce işadamı, gazeteci, öğretmen ve bürokrat fişlendi. Hazırlanan listedeki isimlerle ilgili bilgiler, Pasaport Dairesi Başkanlığı’na gönderildi. Pasaport birimleri de listede isimleri bulunan şahısların pasaportlarını iptal etmeye başladı.
İşadamının pasaportu iptal edilmiş
Söz konusu hukuksuz uygulama, Ankara’da ticaretle uğraşan S.A. isimli kişinin pasaport süresini uzatmak amacıyla Ankara Emniyet Müdürlüğü’ne başvurmasıyla ortaya çıktı. İşadamı, geçtiğimiz ay Ankara Emniyet Müdürlüğü Pasaport Şube’ye gitti. Yurt dışına çıkacağı için pasaportunun süresinin uzatmak istediğini dile getirdi. Ancak şubede görevli bir personel, söz konusu pasaportun ‘kayıp’ ilanı verilerek iptal edildiğini, ayrıntılı bilgiyi, EGM Pasaport Dairesi Başkanlığı’ndan alabileceğini söyledi. Bunun üzerine işadamı, Gölbaşı’ndaki Pasaport Dairesi Başkanlığı kampüsüne gitti. Kendisinin böyle bir zayi ilanı vermediğini aktardı. Daire yetkilileri ise ayrıntılı bilgi veremeyecekleri kaydetti.
Öğretmen, Türkiye’den çıkamadı
Aynı hukuksuzlukla yurt dışında görev yapan bir öğretmen de karşılaştı. Türkiye’deki tatilinin ardından çalıştığı ülkeye gitmek üzere havalimanına gelen öğretmen, geçiş sırasında pasaportunun iptal edildiğini öğrendi. Öğretmene de gerekçe olarak ‘zayi’ ilanı vermesi gösterildi. Ancak öğretmen böyle bir ilanın vermediği söyledi.
Son kurban Nevin İpek
Yaşanan hukuksuzluğun son mağduru Koza İpek Holding Yönetim Kurulu Başkanı Akın İpek’in eşi Nevin İpek oldu. İpek, pasaportunun süresini uzatmak için geçtiğimiz hafta Türkiye’nin Londra Büyükelçiliği’ne başvurdu. Büyükelçilik görevlileri, İpek’in pasaportuyla ilgili ‘zayi ilanı’ olduğu gerekçesiyle el koydu. Ancak Nevin İpek, yurt içi ve yurt dışında herhangi bir gazeteye kayıp ilanı vermediğini kaydetti. Buna rağmen, büyükelçilik yetkililerini ikna edemedi.
Interpol: Türkiye, evrakta sahtecilik yapıyor
Yeni Hayat Gazetesi yazarı Nazif Apak da 23 Nisan’daki ‘Pasaportlarla kim oynuyor?’ başlıklı yazısında yaşanan sorunlara dikkat çekmişti. Apak, üç kuşaktır ailesi ticaret yapan bir işadamının da benzer bir uygulamayla karşılaştığını dile getirmişti. Pasaportu Türk makamları tarafından iptal edilen işadamının, “Nasıl olur! Bu pasaportla ülkenize geldim, buradan da şu ülkeye geçmek istiyorum.” tepkisi üzerine görevlilerin, “Siz ‘pasaportum kayıp’ demişsiniz.” dediğini aktarmıştı. Konuyu Interpol’e taşıyan işadamına, “Maalesef Türkiye evrakta sahtecilik yaparak çok sayıda insanın pasaportunda kayıp işlemi yapıyor.” cevabı verildiği de yazıda aktırılıyordu.
Kayıp ilanıyla pasaport iptal edilemez, devlet suç işliyor
Avukat Çağlayan Erginay, kayıp ilanı verme yetkisinin sadece pasaport ve kimliğin asıl sahiplerine ait olduğunu söylüyor. Kayıp verilmiş olsa da akabinde pasaportun bulunması halinde hukuken geçerli olduğuna ve emniyet yetkililerinin ilanlarını takip etme gibi bir yetki ve görevi bulunmadığına dikkat çeken Erginay, şu uyarılarda bulunuyor: “Böyle bir kayıp ilanı ile karşı karşıya kalınması halinde hemen ilanın yayımlandığı gazeteye bir dilekçe ile başvurarak kayıp ilanın ne zaman, hangi yolla (telefon, mail vs.), ücretinin kim ya da kimler tarafından verildiğinin ve fatura bilgilerinin istenmesi gerekir. Böyle bir durumda ilanın kim tarafından verildiği kolaylıkla ortaya çıkarılabilir.”
Mahkemelerin yetkisi gasp ediliyor
“Kişiye yönelik mahkeme tarafından konulmuş bir yurt dışı yasağı olmadığı müddetçe seyahat özgürlüğü kapsamında istediği her yere seyahat edebilir. Kayıp ilanı sebebiyle kişilerin pasaportların geçersiz hale gelmesi söz konusu olamayacağı gibi bu yolla kişilerin yurt dışına çıkışının engellenmesi gizli, üstü kapalı bir yurt dışı yasağıdır. Bu yolla yalnızca mahkemelere verilmiş olan yetki gasp edilmiş, kişilerin anayasal seyahat özlüğü ihlal edilmiş olacaktır. Yurt dışı çıkış yasağı kararını mahkemeler dışında başka bir kurumun verme yetkisi söz konusu değildir.”
