Dünyanın en büyük serbest pazarını oluşturacak Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) protokol belgelerinde ilginç ayrıntılar var. Buna göre, Amerika tarafı, ürün yasaklarını ‘gereksiz ticari engel’ olarak görürken AB, ‘gıda sektöründe standartların düşeceği endişesini’ taşıyor.
820 milyon kişiyi etkileyecek Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) serbest ticaret anlaşması taslak metni ve protokolleri medyaya sızdı. Üç yıldır devam eden müzakerelerdeki gizlilik kararına rağmen sızan belgelerde kamuoyunda tartışmalı olarak bilinen birçok konuda mesafe alınamadığı ortaya çıktı. Görüşmelerde özellikle gıda ürünlerinin ticaretine yönelik ciddi tartışmalar yaşandığı çevre örgütü Greenpeace tarafından sızdırılan belgelere yansıdı. Geçtiğimiz hafta Almanya’ya gelen ABD Başkanı Barack Obama’nın ziyaretinde de gündeme gelen anlaşmanın müzakerelerinin yıl sonuna kadar sonuçlandırılması hedefleniyor.
Belgelere göre, Avrupa’da yasak olan genetiği değiştirilmiş tarım ürünleri ve hormonlu etlerin ABD’den Avrupa’ya getirilmesi konusunda müzakelerde ilerleme sağlanamadı. ABD’nin ‘ürünün güvensiz sayılması için bilimsel ispat gerekli’ tezi ile muhataplarını ikna etmeye çalıştığı ortaya çıktı. ABD tarafı, ürün yasaklarını ‘gereksiz ticari engel’ olarak görürken AB tarafının özellikle gıda sektöründe standartların düşeceği endişeleri ortadan kaldırılamadı.
Avrupa, otomobilde ihracatını katlayacak
Protokollerde, Avrupalı otomobil üreticileri gümrüklerin kalkması sonrası ABD’ye gerçekleştirdikleri otomobil ihracatının katlanması ve çok sayıda yeni istihdam oluşacağı yönündeki beklentilerini dile getiriyor. ABD otomobil ihracatındaki kolaylıklar karşılığında gıda sektöründe belli kolaylıklar sağlanmasını istiyor. 24 başlıkta imzalanması için müzakerelerin sürdüğü TTIP’te anlaşılabilen maddeler üzerinden daha dar kapsamlı bir anlaşmanın da imzalanabileceği ifade ediliyor.
NE KAZANDIRACAK?
Dünya ticaretinin yüzde 40’ını gerçekleştiren ABD ve AB’nin, ticaretteki bariyerleri kaldırmak, Çin ve Hindistan gibi rakiplerle rekabet için büyük umutlar bağladığı serbest ticaret anlaşması imzalanırsa gümrük dışı engeller azalacak ve yatırım kolaylıkları sağlanacak, karşılıklı olarak kamu ihalelerine şeffafca ulaşım gibi kolaylıklar gerçekleşecek. Böylece de dünyanın en büyük serbest pazarını oluşturacak.
NİÇİN ELEŞTİRİLİYOR?
TTIP’e karşı olanların endişeleri hiç de az değil. Tüketiciler, Avrupa’nın tüketim standartlarının azalacağını iddia ederken, GDO’lu gıdalar ve hormonlu etlerin Avrupa piyasasına geleceğinden endişe ediyor. En önemli tartışma noktalarından birisi de şirketlerin ülkeleri kamu mahkemeleri yerine sadece özel mahkemelere şikayet edebilmesi ve bu mahkemelerin finansmanın kamu kaynaklarından sağlanması talebi. Avrupa kamuoyunun tepki gösterdiği konulardan bir diğeri içme sularını kirlettiği iddasıyla birçok Avrupa ülkesinde yasak olan ‘fracking’ metodu ile elde edilen doğalgazın Avrupa’ya gelecek olması.
