HABER-ANALİZ | SEMİH ARDIÇ
3,72 TL’den dolar… Yazılım hatası… 3. parti yazılım… Geliştirme platformu…
Türkçede “halt etmek “uygunsuz bir söz söylemek, uygunsuz davranmak, uygunsuz bir iş yapmak” manalarına geliyor.
Kamu bankası Halkbank’ın 31 Ağustos Cuma akşamı Türkiye saati ile 22:00 civarında 1 ABD Doları’nı 3,72 TL’den, euroyu 4,32 TL’den satması öyle birkaç kompleks cümle ile geçiştirilebilecek kadar basit bir hata değil.
Aynı saatlerde Merkez Bankası’nda dolar 6,57 TL, euro 7,65 TL idi. Halkbank indirimli satışları mesai saatlerinden sonraya mı bıraktı?
BANKACILIKTA BİR İLK
Şaka yapılmayacak kadar ağır bir mevzu ile karşı karşıyayız.
O akşam bankacılık sistemine, teamüllerine uygun olmayan bir iş yapıldı. Bu yüzden başlıkta “Haltbank” ibaresini tercih ettim. Türkçede halt etmek aynen böyle tarif edilir: Uygun olmayan bir iş yapmak…
Halkbank’tan internet bankacılığı hizmeti alan bazı müşteriler “3,72 TL” bilgisini sosyal medyada paylaşmasa belki de skandaldan kimsenin haberi olmayacak ve pek çok suale sebebiyet veren işlemlerin üstü kapatılacaktı.
Bankacılık itibar müessesidir. İnsanlar paralarını emanet ettiği bir müesseseye kendisinden daha fazla itimat eder ve itimadı sarsacak zerre kadar ihmali kabul etmez.
TELAŞIN SEBEBİ NE?
Kasıt var mı, yok mu? Bankaya sanal bir saldırı mı oldu? Bunların cevabını bilmiyoruz. Amma velakin Halkbank’ın idare heyeti skandal ortaya çıktığı andan itibaren telaşa kapıldı. Kendinizden eminseniz çıkar tek tek anlatırsınız.
Şeffaf bir şekilde olup biteni anında aktarmak yerine internet sitesi erişime kapandı. Müşteri hizmetleri telefonlara cevap vermedi.
Müşteriler ne yapacağını bilemedi. Belki de o saatlerde hesapları boşaltılıyordu. Ya da banka birileri tarafından batırılacaktı.
Sabaha doğru Twitter üzerinden yeni şüphelere kapı aralayan kısa bir beyanat yayınlandı. Onun haricinde işin mahiyetine dair ikna edici bir izahat yapılmadı.
İlk beyanat banka bünyesindeki ihmal ve hatalar zincirine işaret etti.
GENEL MÜDÜR İKİ GÜN SONRA KONUŞTU
Halkbank Genel Müdürü Osman Arslan hâdiseden iki gün sonra başka bir vesile ile katıldığı televizyon programında hatalı kur skandalına arada temas etti.
Herkesin cevabını beklediği “İşlem adedi ve tutarı nedir?” sualine Twitter’da iki açıklamada da cevap verilmemişti.
Arslan iki gün sonra 3,72 TL’den 1.762 müşterinin 4,6 milyon dolar satın aldığını itiraf etti. Bu Arslan’ın verdiği bilgi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Türkiye Bankalar Birliği (TBB) de şüpheleri giderecek bilirkişi verilerini paylaşmalı.
BDDK o saatte bankalar yeminli murakıplarından ikisini resen teftişe yollamalıydı. Hata Halkbank’tan ya da harici bir müdahaleden kaynaklanabilir.
Sebep ya da sebeplerin ne olduğu ancak teferruatlı bir teftiş neticesinde ortaya çıkarılabilir.
BANKA SİBER SALDIRIYA MARUZ KALDIYSA AÇIKLANMALI
Yine Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi (USOM) internetten herhangi bir saldırı teşebbüsü olup olmadığını araştırmalıydı.
2016 senesinde yazılım için 70 milyon liraya yakın para harcayan bir bankada “yazılım hatası” yüzünden ABD Doları ve euro, piyasa fiyatının neredeyse yarısına satıldı.
O halde ya yazılımda problem var ya da sistemi ehil olmayan kişiler idare ettiği için Halkbank böyle bir fiyasko ile karşı karşıya geldi.
Hele hele bankanın Twitter üzerinden dile getirdiği “3. parti yazılım” ifadesi var ki evlere şenlik! Cumhuriyet savcıları pazartesi mesai başlar başlamaz bu ifade hakkında soruşturma açmalı.
BANKANIN SIRLARI 3. ŞAHISLARDA MI?
Kendi beyanlarından anladığım kadarıyla Halkbank’ı 3. şahıslar idare ediyor. İşi Asıl yapması icap edenler de koltuk işgal ediyor, yüksek maaşların keyfini çıkarıyor. Yazılım vesaire hizmetlerinin hepsi dışarıdan (outsource) temin ediliyor.
Bankalar belli hizmetleri asla 3. şahıs ya da şirketlere açmaz, açmamalı. Yarın başka bir zaafiyetin olmayacağını kimse garanti edemez.
İKİ GÜN BEKLENDİ, ÇÜNKÜ…
Tamamen doğru bile olsa bu bilgiler niçin iki gün sonra açıklandı? Aradan geçen zaman zarfında o gece olup bitenlere kılıf bulmak için mi beklendi?
Döviz kurlarının Bloomberg ya da Reuters’ten alınması ile bu skandalın hiç alakası yok. Aynı hizmeti diğer bankalar da alıyor. Onlarda niye dolar 3,72 TL, euro 4,32 TL olmadı?
İlk açıklamaya dercedilen “sistemsel ve operasyonel bir hata” ifadesi müteakip açıklamada metinde yer almadı.
Ne oldu da “operasyonel hata” itirafı buharlaştırıldı? Cezai ve malî müeyyidelerden mi korktu banka idaresi?
SOSYAL MEDYANIN KIYMETİNİ BİLELİM
Belki de tarihin en büyük banka soygununa sosyal medya sayesinde mani olundu.
Sosyal medyada bu mevzu paylaşılmasa ve bazı internet siteleri skandalın üzerine gitmese acaba o gece başka neler olacaktı?
Bazen devlette bir kadro (belirli bir tarih aralığında) ilan edilir. O kadroyu sadece haberdar olacak kişi farkeder ve hemen müracaat eder. Sonra o kadro dolduğu için kapatılır.
Halkbank’ın 3,72 TL kuru da o gece birileri için mi ilan edildi?
Türkiye’de “şeffaflık ve hesap verilebilirlik” kuralı işleseydi birkaç bakanı götürecek kadar vahim bir hâdise böylesine komik beyanlarla geçiştirilemezdi.
KASABA BANKASINDA OLMAYACAK İŞ!
Maşeri vicdan ikna oldu mu? Hayır. Böyle bir hata en küçük bir kasaba bankasının şubesinde dahi olamaz.
Genel Müdür Arslan’ın beyanlarına bakılırsa hacker saldırısı söz konusu değil.
O halde ortada kocaman bir işareti duruyor: Dolarları ucuza kim topladı? 3,72 TL’den dolar alanlar arasında 1.762 kişi haricinde büyük müşteriler de var mı?
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tatilde. Muhalefet koltuk derdinde. Saray borç para peşinde. Siyasetin hatalı kur skandalına ayıracak vakti yok!
BDDK BAŞKANI VE DİĞERLERİ
Saray’ın talimatlarını Bankacılık Kanunu’na aykırı olduğu halde anında yerine getiren ve Halkbank’ı Haltbank derekesine düşüren BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben, SPK Başkanı Ali Fuat Taşkesenlioğlu (Eski Halkbank Genel Müdürü) ve Halkbank Genel Müdürü Osman Arslan ile diğer yetkili zevata gelince…
Zerre kadar hicap duysalardı Halkbank’ın itibarını yerle bir ettikleri ve Türkiye’yi dünyaya rezil ettikleri için en azından istifa ederlerdi.
Gerçi onlar da gayet iyi biliyor ki Halkbank skandalı iki gün konuşulacak üçüncü gün unutulacak.
(TR724)
Aynı saatlerde Merkez Bankası’nda dolar 6,57 TL, euro 7,65 TL idi. Halkbank indirimli satışları mesai saatlerinden sonraya mı bıraktı?
BANKACILIKTA BİR İLK
Şaka yapılmayacak kadar ağır bir mevzu ile karşı karşıyayız.
O akşam bankacılık sistemine, teamüllerine uygun olmayan bir iş yapıldı. Bu yüzden başlıkta “Haltbank” ibaresini tercih ettim. Türkçede halt etmek aynen böyle tarif edilir: Uygun olmayan bir iş yapmak…
Halkbank’tan internet bankacılığı hizmeti alan bazı müşteriler “3,72 TL” bilgisini sosyal medyada paylaşmasa belki de skandaldan kimsenin haberi olmayacak ve pek çok suale sebebiyet veren işlemlerin üstü kapatılacaktı.
Bankacılık itibar müessesidir. İnsanlar paralarını emanet ettiği bir müesseseye kendisinden daha fazla itimat eder ve itimadı sarsacak zerre kadar ihmali kabul etmez.
TELAŞIN SEBEBİ NE?
Kasıt var mı, yok mu? Bankaya sanal bir saldırı mı oldu? Bunların cevabını bilmiyoruz. Amma velakin Halkbank’ın idare heyeti skandal ortaya çıktığı andan itibaren telaşa kapıldı. Kendinizden eminseniz çıkar tek tek anlatırsınız.
Şeffaf bir şekilde olup biteni anında aktarmak yerine internet sitesi erişime kapandı. Müşteri hizmetleri telefonlara cevap vermedi.
Müşteriler ne yapacağını bilemedi. Belki de o saatlerde hesapları boşaltılıyordu. Ya da banka birileri tarafından batırılacaktı.
Sabaha doğru Twitter üzerinden yeni şüphelere kapı aralayan kısa bir beyanat yayınlandı. Onun haricinde işin mahiyetine dair ikna edici bir izahat yapılmadı.
İlk beyanat banka bünyesindeki ihmal ve hatalar zincirine işaret etti.
GENEL MÜDÜR İKİ GÜN SONRA KONUŞTU
Halkbank Genel Müdürü Osman Arslan hâdiseden iki gün sonra başka bir vesile ile katıldığı televizyon programında hatalı kur skandalına arada temas etti.
Herkesin cevabını beklediği “İşlem adedi ve tutarı nedir?” sualine Twitter’da iki açıklamada da cevap verilmemişti.
Arslan iki gün sonra 3,72 TL’den 1.762 müşterinin 4,6 milyon dolar satın aldığını itiraf etti. Bu Arslan’ın verdiği bilgi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Türkiye Bankalar Birliği (TBB) de şüpheleri giderecek bilirkişi verilerini paylaşmalı.
BDDK o saatte bankalar yeminli murakıplarından ikisini resen teftişe yollamalıydı. Hata Halkbank’tan ya da harici bir müdahaleden kaynaklanabilir.
Sebep ya da sebeplerin ne olduğu ancak teferruatlı bir teftiş neticesinde ortaya çıkarılabilir.
BANKA SİBER SALDIRIYA MARUZ KALDIYSA AÇIKLANMALI
Yine Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi (USOM) internetten herhangi bir saldırı teşebbüsü olup olmadığını araştırmalıydı.
2016 senesinde yazılım için 70 milyon liraya yakın para harcayan bir bankada “yazılım hatası” yüzünden ABD Doları ve euro, piyasa fiyatının neredeyse yarısına satıldı.
O halde ya yazılımda problem var ya da sistemi ehil olmayan kişiler idare ettiği için Halkbank böyle bir fiyasko ile karşı karşıya geldi.
Hele hele bankanın Twitter üzerinden dile getirdiği “3. parti yazılım” ifadesi var ki evlere şenlik! Cumhuriyet savcıları pazartesi mesai başlar başlamaz bu ifade hakkında soruşturma açmalı.
BANKANIN SIRLARI 3. ŞAHISLARDA MI?
Kendi beyanlarından anladığım kadarıyla Halkbank’ı 3. şahıslar idare ediyor. İşi Asıl yapması icap edenler de koltuk işgal ediyor, yüksek maaşların keyfini çıkarıyor. Yazılım vesaire hizmetlerinin hepsi dışarıdan (outsource) temin ediliyor.
Bankalar belli hizmetleri asla 3. şahıs ya da şirketlere açmaz, açmamalı. Yarın başka bir zaafiyetin olmayacağını kimse garanti edemez.
İKİ GÜN BEKLENDİ, ÇÜNKÜ…
Tamamen doğru bile olsa bu bilgiler niçin iki gün sonra açıklandı? Aradan geçen zaman zarfında o gece olup bitenlere kılıf bulmak için mi beklendi?
Döviz kurlarının Bloomberg ya da Reuters’ten alınması ile bu skandalın hiç alakası yok. Aynı hizmeti diğer bankalar da alıyor. Onlarda niye dolar 3,72 TL, euro 4,32 TL olmadı?
İlk açıklamaya dercedilen “sistemsel ve operasyonel bir hata” ifadesi müteakip açıklamada metinde yer almadı.
Ne oldu da “operasyonel hata” itirafı buharlaştırıldı? Cezai ve malî müeyyidelerden mi korktu banka idaresi?
SOSYAL MEDYANIN KIYMETİNİ BİLELİM
Belki de tarihin en büyük banka soygununa sosyal medya sayesinde mani olundu.
Sosyal medyada bu mevzu paylaşılmasa ve bazı internet siteleri skandalın üzerine gitmese acaba o gece başka neler olacaktı?
Bazen devlette bir kadro (belirli bir tarih aralığında) ilan edilir. O kadroyu sadece haberdar olacak kişi farkeder ve hemen müracaat eder. Sonra o kadro dolduğu için kapatılır.
Halkbank’ın 3,72 TL kuru da o gece birileri için mi ilan edildi?
Türkiye’de “şeffaflık ve hesap verilebilirlik” kuralı işleseydi birkaç bakanı götürecek kadar vahim bir hâdise böylesine komik beyanlarla geçiştirilemezdi.
KASABA BANKASINDA OLMAYACAK İŞ!
Maşeri vicdan ikna oldu mu? Hayır. Böyle bir hata en küçük bir kasaba bankasının şubesinde dahi olamaz.
Genel Müdür Arslan’ın beyanlarına bakılırsa hacker saldırısı söz konusu değil.
O halde ortada kocaman bir işareti duruyor: Dolarları ucuza kim topladı? 3,72 TL’den dolar alanlar arasında 1.762 kişi haricinde büyük müşteriler de var mı?
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tatilde. Muhalefet koltuk derdinde. Saray borç para peşinde. Siyasetin hatalı kur skandalına ayıracak vakti yok!
BDDK BAŞKANI VE DİĞERLERİ
Saray’ın talimatlarını Bankacılık Kanunu’na aykırı olduğu halde anında yerine getiren ve Halkbank’ı Haltbank derekesine düşüren BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben, SPK Başkanı Ali Fuat Taşkesenlioğlu (Eski Halkbank Genel Müdürü) ve Halkbank Genel Müdürü Osman Arslan ile diğer yetkili zevata gelince…
Zerre kadar hicap duysalardı Halkbank’ın itibarını yerle bir ettikleri ve Türkiye’yi dünyaya rezil ettikleri için en azından istifa ederlerdi.
Gerçi onlar da gayet iyi biliyor ki Halkbank skandalı iki gün konuşulacak üçüncü gün unutulacak.
(TR724)
