Romanya’da yıllardır rantçı politikacılar ile çevrecilerin mücadelesine dönüşen doğa ve tarih harikası ‘Roşia Montană’, bugün UNESCO Dünya Mirası Komitesi’nin aldığı kararla dünya mirası listesine dahil edildi. Romanya’nın UNESCO’ya üyeliğinin 65’inci yıldönümüne denk gelen sürpriz karar, itirazsız ve her hangi bir değişiklik yapılmadan onaylandı.
Komite, bölgenin dünya kültürel korunma listesine dahil edilmesine yönelik gerekçelerini şöyle sıraladı:
“Roşia Montană kültür Peyzajının – Roma antik döneminin en önemli, kapsamlı ve teknik olarak çeşitli yeraltı maden kompleksine sahip olması, madencilik alanları, yerleşim yerleri, dini inanç alanları ve antik mezarlar ile olağanüstü evrensel değerlere sahip yer olarak kabul edilerek bölgenin tehlike altındaki dünya mirası Listesi’ne dahil edilmesi kararlaştırıldı.”
Yaklaşık 20 yıldır Romanya’daki uzmanlar ve çevreciler, hazırladıkları dosya ve bilimsel çalışmalarla Roşia Montană’nın koruma altına alınması ve madencilik rantı peşinde koşanların elinden kurtarılması için çaba sarfediyordu.
Eski Kültür Bakanı Corina Șuteu tarafından hazırlanan Roșia Montană dosyası, Dacian Cioloș liderliğindeki hükümetin son günü olan 4 Ocak 2017’de UNESCO’ya sunulmuştu.
KANADALI ŞİRKET ALTIN ÇIKARMAK İÇİN DOĞA KATLİAMI YAPACAKTI
1999 yılında dönemin hükümeti tarafından Roșia Montană’da altın-gümüş maden çıkarılması için Kanadalı Gabriel Resources Ltd. şirketine arama ruhsatı verildi. Dev reklamlarla projenin Avrupa’nın en büyük altın madeni olduğu ve Romanya ekonomisine 24 milyar dolar katkı sağlayacağı şeklinde yıllarca propaganda yapıldı.
Ancak rant için doğayı tahrip edeceği gerekçesiyle çevreciler tarafından maden çıkarma karşıtı büyük protestolar düzenlendi. Tepkiler üzerine Kanadalı şirketin ruhsatı iptal edildi. Şirket, 30 Haziran 2017’de
4.4 milyar dolar zarar ettiği gerekçesiyle Romanya’yı Dünya Bankası nezdinde tazminat davası açacağını duyurdu.
İki yıl sonra Dünya Bankası’nın Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Romanya’nın Roşia Montană altın madenciliği projesine karşı endişelerine yer veren gerekçelerinde haklı buldu.
ROMANYA’NIN UNESCO DÜNYA MİRASI İÇİNDE YER ALAN TARİH-KÜLTÜR VE DOĞA ZENGİNLİKLERİ
- – Tuna Deltası doğa alanı (1991)
- – Transilvanya’daki tarihi kiliseler (1993)
- – Moldova bölgesindeki kiliseler (1993-2010)
- – Horezu Manastırı (1993)
- – Orăștie Dağlarındaki Daçya Kaleleri (1999)
- – Sighişoara’nın tarihi merkezi (1999)
- – Maramureș’teki Ahşap Kiliseler (1999)
- – Karpat dağları ve kayın ormanları
ROMANYA’NIN SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS LİSTESİ:
Căluş Ritüeli, Doina, Horezu çanak çömlek işleme teknikleri, sis şarkısı, Bakire Oyunu, Mărţişor.
