300 İtalyan doktor, Çin’in Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde ortaya çıkan ve son açıklanan verilere göre 160 bine yakın insanın enfekte olduğu koronavirüsle ilgili açık mektup yayınladı.
Dünyanın farklı bölgelerinde görev yapan İtalyan doktorların imzasıyla yayınlanan açık mektupta, virüsün bulaşma hızının tüm Avrupa ülkelerinde aynı olduğuna sadece diğer ülkelerin İtalya’yı birkaç gün geriden takip ettiği ifadelerine yer verildi. İtalya’da önlemlerin 8 günlük bir gecikme sonrası alındığına dikkat çekilen mektupta kısa görülebilecek bu gelişmenin İtalya’da toplam ölüm sayısının Çin’dekine nazaran inanılmaz bir artış göstermesi anlamına geldiği kaydedildi.
‘İtalya 10 gün önce güçlü bir şekilde tepki vermiş olsaydı -ki aşağı yukarı siz de İtalya’nın 10 gün önce bulunduğu noktadasınız- çok daha az ölüm ve ekonomik sıkıntı olacaktı’ ifadelerine yer verilen açık mektupta, ‘virüsün aktif şekilde durdurulması için hükümetinizi hemen şimdi harekete geçmeye zorlamanızı rica ediyoruz’ çağrısı yapıldı.
300 İtalyan doktorun imzasıyla yayınlanan açık mektubun tam metni şu şekilde:
”Muhakkak bildiğiniz gibi, İtalya’da çok vahim bir koronavirüs salgını yaşıyor. Virüs, ortaya çıkışının ardından geçen 3 hafta gibi kısa bir sürede 10.000 kişiye bulaştı. Elimizdeki verilere göre, hastaların yüzde 10 kadarı yoğun bakıma veya yarı-yoğun bakım yardımına ihtiyaç duyuyor ve hastaların yüzde 5’i ölüyor.
Öyle trajik bir durumdayız ki, İtalya’nın Lombardiya eyaletinin en zengin bölgesi, sahip olduğu en yüksek kalitede ve en iyi şekilde işleyen sağlık sistemine rağmen şu an neredeyse tam kapasiteyle çalışmak durumunda ve çok yakında yeni Covid-19 hastalarına bakmak çok zor hale gelecek.
İtalya, salgını yavaşlatmak ve en kısa sürede belki tamamen durdurmak amacıyla neredeyse tamamen karantina altına alındı.
Virüs, son hızda yayılmaya devam ederek, bulaştığı kişi sayısını ortalama 2,4 gün gibi son derece kısa bir sürede ikiye katlıyor.[1]
Eldeki veriler, hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde gösteriyor ki, tüm Avrupa ülkelerinde virüsün bulaşma hızı aslında aynı; sadece diğer ülkeler İtalya’yı birkaç gün geriden takip ediyorlar.[2]
Salgının başlangıcında Çin, İtalya ve diğer ülkelerde virüsün enfekte ettiği kişi sayısı tam olarak aynıydı. Çin’i diğer ülkelerden ayıran şey, İtalya’dan tam 8 gün önce, salgının yaşandığı Wuhan şehrini ve Hubei Bölgesi’nin tamamını hızlı ve etkili bir şekilde izole etmesi oldu.[3]
İtalya’nın gösterdiği bu 8 günlük gecikme, her ne kadar kısacık bir gecikme gibi gözükse de, İtalya’da toplam ölüm sayısının Çin’dekine nazaran inanılmaz bir artış göstermesi anlamına geldi.
İlk vakaların ortaya çıktığı zamandaki bu düşük rakamlar, virüsün patlak verdiği ilk dönemde hemen her ülkede aynı şekilde seyrediyor.
Konunun uzmanı olmayan kişilerin üstel artışın (yani vaka sayısının 2, 4, 6, 8, 10, 12 diye arttığı doğrusal artışın aksine üstel artışta ilk başta 2 olan vaka sayısının kısa bir zamanda 4, 8, 16, 32, 64, 128, 256, 512, 1024 diye artmasını nasıl kontrolden çıkabileceğini sezgileriyle kavraması çok zor.
Dolayısıyla, üstel bir artışın bunun gibi bir salgında ne kadar trajik sonuçlara yol açabileceğinin ayırdına varmak çok zor.
Bilim insanı olarak, bunu kolayca anladığınıza eminiz. Bu durumda şunu da anlamalısınız ki, üstel artış katlanarak sürdüğü müddetçe, doğrusal bir artışla düşünerek vaka sayısı iki katına çıkınca yoğun bakım ünitesindeki makinelerin sayısını da iki katına çıkarmak gibi çabalar çözüm getirmeyecek ve de işe yaramayacaktır.
Benzer şekilde, yalnızca insanların büyük kalabalıklar halinde bir araya gelmesine kısıtlama getirmek de yeterli bir çözüm değil.
Bilim dünyasının mensupları olarak sizlerden, virüsü aktif şekilde durdurmak için hükümetinizi hemen şimdi harekete geçmeye zorlamanızı rica ediyoruz!
Çoğu AB ülkesinde, şu an İtalya’da gerekli olandan çok daha az çaba ve maliyetle bulaşmayı yavaşlatmak ve durdurmak için Çin ya da Güney Kore’ye benzer şekilde hayatı durdurmak için yeterince süreniz var.
İtalya 10 gün önce güçlü bir şekilde tepki vermiş olsaydı -ki aşağı yukarı siz de İtalya’nın 10 gün önce bulunduğu noktadasınız- çok daha az ölüm ve ekonomik sıkıntı olacaktı. Güney Kore ve Çin bu epidemiyi durdurma konusunda örnek alınmalıdır. Bunun başka bir yolu yoktur.
Bu yüzden, hükümetinizi hemen şimdi harekete geçmeye zorlamak için elinizden geleni yapın! Virüs çok hızlı ve gerçekten ölümcül olduğundan, bizim ortak düşmanımızdır.
Bir hayat memat meselesiyle karşı karşıya olduğumuz için, her dakika olağanüstü öneme sahip. Zaman kaybetmeyin!
Kendinize dikkat edin.
Feragatname: Bu mektupta belirtilen fikirler bize aittir ve çalıştığımız kurumları bağlamak durumunda değildir. Biz bu mektubu resmi değil kişisel kimliklerimizle imzalıyoruz. *
*Ali Yağız Şen (Gülener Kırnalı ve Serap Güneş’in çeviri yardımlarıyla)
