Türkiye’de faaliyet yürüten 40 medya kuruluşunun üçte ikiden fazlası, inşaat, enerji, madencilik ve turizm gibi alanlarda faaliyet gösteren şirketlere ait. En çok satılan 10 gazetenin (Sözcü, Habertürk, Türkiye, Hürriyet, Posta, Sabah, Takvim, Milliyet, Yeni Şafak ve Güneş) yedisi hükümetle ilişkili patronlara ait.
Bianet’ten Elif Akgül’ün haberine göre IPS İletişim Vakfı-Bianet’in, Sınır Tanımayan Gazeteciler’in (RSF) Almanya kanadı Reporter Ohne Grenzen ile birlikte yürüttüğü Medya Sahipliği İzleme Projesi (MOM) sonuçları açıklandı.
Araştırma kapsamında Türkiye’deki en önemli medya kuruluşlarının sahiplik yapıları, bu yapı içindeki kişiler, her bireyin ekonomik ve siyasi ilişkileri de ayrıca incelendi.
İncelemenin ortaya çıkardığı verilere göre medya sahiplerinin çoğu enerji, ulaşım ve inşaat gibi sektörlerde faaliyet gösteriyor ve kamu ihalelerine giriyor. Türkiye’de en popüler medya aracı televizyonlara bakıldığında, en büyük 10 TV şirketinin sahiplerinden yedisinin iktidardaki AKP ile siyasi bağı olduğu görülüyor.
MOM, Türkiye’nin en güçlü medya sahiplerinin bireysel profillerini incelemenin yanısıra, medya sektörüne usule aykırı biçimde uygulanan siyasi baskılara da ışık tuttu. Örneğin, küçük çaplı gazeteler için önemli bir gelir kaynağı olan kamu ilanlarının nasıl dağıtıldığının gizlendiği de ortaya çıktı.
Türkiye Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu, MOM’un bu konudaki bilgi talebini ‘ticari sır’ olduğu gerekçesiyle geri çevirdi. Türkiye devlet televizyonu TRT’nin hesaplarıyla ilgili talep de aynı sebeple geri çevrildi.
Basın kuruluşlarının dağıtım oranları güvenilir değil
Araştırmada, yazılı basındaki tiraj ve basın kuruluşlarının dağıtım oranlarının güvenilir olmadığı için büyük tartışma konusu olduğuna da vurgu yapıldı. Hükümet yanlısı gazetelerin açıkladıkları kadar satmadıklarına dair birçok iddia, suçlama olduğu belirtildi.
Resmi rakamlara göre, yazılı basın pazarında dört büyük sahipliğin yüzde 59’luk payıyla yüksek bir yoğunlaşma gözlendi. Bunlar Doğan yüzde 22, Turkuvaz yüzde 15; Esmedya yüzde 12 ve Estetik Medya yüzde 10.
TMSF, elindeki şirketleri AKP’yi destekleyen insanlara devretti
Araştırmaya dair haberde, medya şirketlerinin devirleriyle ilgiliyse şu ifadelere yer verildi: “Türkiye’nin bankacılık sistemini yöneten Tasarruf Mevduatı ve Sigorta Fonu (TMSF), elindeki şirketleri AKP’yi destekleyen is insanlarına devrederek, medya sektöründeki büyük kuruluşları değiştirmede önemli rol oynadı. Önceden Çukurova Holding’e ait olan üç medya organını Erdoğan’a yakın olduğu bilinen Ethem Sancak’a satıldı. 2008’de ise TMSF Sabah ve ATV’yi damadı Berat Albayrak’ın da yönetim kurulunda olduğu Çalık Holding’e sattı.”
Araştırmayı şu bağlantıdan inceleyebilirsiniz.
