Moldova Cumhuriyetinde halk, 20 Ekim Pazar günü Cumhurbaşkanlığı seçimleri ve AB referandumu için sandık başına gidecek. Son anketlere göre Maia Sandu, başkanlık yarışını önde götürüyor ve referandumdan da “EVET” sonucu çıkması bekleniyor.
Batı yanlısı cumhurbaşkanı Maia Sandu, ülkenin Avrupa Birliği’ne katılım referandumunun da gerçekleştirileceği 20 Ekim’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ikinci kez göreve gelmek istiyor. Sandu’nun 2020’de göreve gelmesinden ve partisinin ertesi yıl parlamentoda çoğunluğu elde etmesinden bu yana ülke, AB yolunda önemli ilerleme kat etmiş durumda.
HEDEF, 2030’A KADAR AB ÜYELİĞİ
Yaklaşık 3 milyon nüfusu bulunan Moldova’da iktidarın hedefinde 2030 yılına kadar ülkeyi AB’ye üye yapmayı başararak, Batı ile daha da yakın entegrasyonu desteklemek var.
Referandumun sonucu, AB’ye katılımın anayasal bir hedef olup olmayacağını belirleyecek. Referandumda 12 parti “EVET” seçeneğiyle, iki parti ise “HAYIR” seçeneğiyle katıldı. “EVET” oyu, Moldova’nın anayasasını değiştirecek.
RUSYA’YA ÜLKEYİ KARIŞTIRMA SUÇLAMASI
Cumhurbaşkanı Maia Sandu, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgaline şiddetle karşı çıktı ve Rusya’yı Moldova’yı da karıştırmak ve kendisini devirmekle suçluyor. Ukrayna’daki savaş sırasında Rus doğalgazının ithalatı büyük ölçüde kısıtlandı. Bu durum yüksek enflasyona yol açtı ve hükümeti alternatif enerji kaynakları aramaya yöneltti.
CUMHURBAŞKANLIĞI İLK TUR SEÇİMİ VE REFERANDUM
Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu 20 Ekim’de yapılacak. 11 adaydan hiçbiri oyların yüzde 50’sinden fazlasını alamazsa seçim 3 Kasım’da ikinci tura kalacak.
Seçmenler, ayrıca 20 Ekim’de AB üyeliğinin anayasada stratejik bir hedef olarak yer almasına yönelik referandumda “Evet” veya “Hayır” oyu kullanacak.
SANDU, ANKETLERDE ÖNDE GÖRÜNÜYOR
CBS-AXA anketinde Maia Sandu’ya destek verenlerin oranını %36,1 olarak açıkladı. Bu oran, diğer 10 adayın çok önünde görünüyor. Ankete göre, en büyük iki rakibi, geleneksel olarak Rus yanlısı Sosyalistler Partisi tarafından desteklenen eski savcı Alexandr Stoianoglo (%10,1) ve kuzeydeki Balti şehrinin eski belediye başkanı Renato Usatii (%7,5) oldu.
CBS-AXA anketinde Pazar günü yapılacak referandumda da halkın yüzde 63’ü AB’ye katılımı desteklediğini beyan ediyor.
Seçim ikinci tura kalsa da Sandu’nun yeni bir dönem kazanarak Batı yanlısı çizgisini sürdürmesi, reformlar yapması ve Batı’dan finansman sağlaması muhtemel görünüyor.
SANDU, MOLDOVA’NIN UMUDU HALİNE GELDİ
Yeniden seçilmek için yarışan Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu, Moldova’nın AB üyeliğinin güçlü bir destekçisi. Sandu’nun 2020 seçimlerini kazanması pek çok kişi tarafından ülkede demokratik bir dönüm noktası olarak görülüyordu. 51 yaşındaki Sandu, siyasete atılmadan önce Dünya Bankası’nda ekonomist olarak çalışıyordu.
Beklenenden daha zayıf bir sonuç, sağ-merkezci Eylem ve Dayanışma Partisi’nin, gelecek yıl yapılacak parlamento seçimlerinde çoğunluğunun tehlikeye girebileceği bir ortamda zor durumda kalmasına neden olabilir.
Muhalefet, referandumu Sandu’nun başkanlık kampanyasını desteklemeyi amaçlayan bir gösteri olarak eleştirdi. Prensip olarak AB üyeliğini desteklediklerini söyleyen bazı adaylar, seçmenlere ya boykot etme ya da karşı oy kullanma çağrısında bulunuyor.
Referandumda “Hayır” oyu Sandu’nun siyasi itibarına zarar verecek ancak bağlayıcı olmayacak.
RUSYA’NIN MÜDAHALE İDDİALARI
Hükümet, son yıllarda Rusya’nın Moldova’nın iç işlerine müdahale etmesini kınarken, Moskova da Sandu ve ekibini “Rusofobi”yi körüklemekle suçluyor.
Moldova Güvenlik güçleri, 4 Ekim’de Rusya destekli suç örgütlerini, devlet kurumlarını ele geçirmeye kadar varan eylemlerle seçim sürecini engellemeye yönelik çalışmalar yapmakla suçladı.
RUS YANLISI İŞADAMINA ‘FON’ SUÇLAMASI
Moldova hükümeti, Moskova’yı yaklaşan referanduma müdahale etmekle suçlayarak, halkı kendisine doğru çekmek ve oylamayı etkilemek için fon aktardığını iddia etti.
Bu ay, ulusal polis şefi, Moskova’yı Eylül ayında sürgündeki Rus yanlısı bir iş adamı olan İlan Şor’un şebekesi aracılığıyla 130 binden fazla Moldovalıya referanduma karşı oy verme ve Rusya yanlısı adaylara destek vermeleri için rüşvet vermek amacıyla 15 milyon dolar kanalize etmekle suçladı.
Yerel kaynaklara göre seçmenlere, referandumda Avrupa entegrasyonuna karşı oy kullanmaları için açıkça para teklif eden Rus yanlısı eski politikacı Şor, gerçek meblağın 15 milyon dolardan fazla olduğunu, ancak paranın Rusya’dan değil kendi işinden geldiğini ve bunun rüşvet sayılmayacağını açıkladı.
RUSYA KONTROLÜNDEKİ ‘TRANSDİNYESTER’ PROBLEMİ
Moskova’nın, 1990’lı yıllarda Kişinev hükümetinin kontrolünden kısa bir savaşla ayrılan Rus yanlısı ayrılıkçıların kontrolündeki, Dinyester nehriyle çevrili Transdinyester bölgesinde konuşlu yaklaşık 2000’e yakın askeri bulunuyor.
“EVET” çıkması, Batı yanlısı yönetim ile ülkenin doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçıların hüküm sürdüğü Transdinyester bölgesi arasında daha fazla gerilime yol açabilir.
