Tarımsal hasılada Avrupa’da ilk sırada, dünyada 7. sırada yer aldığı iddia edilen Türkiye, 1991 yılında Sovyetler Birliği’nden ayrılarak bağımsızlığını ilan eden sadece 3.5 milyon nüfuslu Moldova’dan ayçiçeği ve mısır ithal ediyor.
Sadece tarım ürünü ithal etmiyoruz. Çoban ithal ediyoruz çoban. Türkiye’deki birçok hayvancılık işletmesinde Moldova vatandaşları hayvan bakıcılığı yapıyor. Çobanlık yapıyorlar.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yayınladığı Ürün Masaları raporlarına göre; Türkiye’nin 2019’da ithal ettiği 1 milyon 136 bin ton ayçiçeğinin yüzde 33’ü, 3 milyon 593 bin ton ithal mısırın ise yüzde 7’si Moldova’dan yapıldı.
Bakanlığın hazırladığı şubat ayı raporlarında, ürünlerin 2019 yılı performansı da yer alıyor. Buna göre pamuk, mısır, buğday ve ayçiçeği ithalatında son yılların en yüksek seviyesine ulaşıldı.
ROMANYA VE MOLDOVA’DAN MISIR, AYÇİÇEĞİ
Türkiye’nin 2019 yılı mısır ithalatı 3 milyon 593 bin tona ulaştı. 2016’ya göre 2019’da 3 milyon ton daha fazla ithalat yapıldı. İthalatın yüzde 51’i Ukrayna’dan, yüzde 24’ü Romanya’dan, yüzde 11’i Rusya ve yüzde 7’si Moldova’dan yapıldı.
Buğday ithalatındaki artış çok daha yüksek. 2016’da 4 milyon 341 bin ton olan buğday ithalatı, geçen yıl 9 milyon 844 bin tona ulaştı. 3 yıl öncesine göre 5.5 milyon ton daha fazla ithalat var, buğday ithalatının yüzde 80’den fazlası Rusya’dan.
Ayçiçeği ithalatı da yine katlanarak arttı. 2016’da 382 bin ton olan ithalat 2017’de 640 bin tona 2018’de 712 bin tona ve 2019’da 1 milyon 136 bin tona ulaştı. Ayçiçeği ithalatı 2016’ya göre 2019’da yaklaşık 1 milyon ton daha fazla.
Ayçiçeği ithalatının yüzde 33’ü Moldova’dan yüzde 24’ü Romanya’dan yüzde 20’si Rusya’dan, yüzde 7’si Çin’den yüzde 7’si Bulgaristan’dan yapıldı.
2016’da 832 bin ton lif pamuk ithal eden Türkiye, geçen yıl 950 bin ton ile pamuk ithalatında zirveyi gördü. İthalatın yüzde 42’si Amerika Birleşik Devletleri’nden yapılırken, yüzde 18’i Yunanistan’dan, yüzde 14’ü Brezilya’dan, yüzde 9’u Azerbaycan ve yüzde 3›ü Türkmenistan›dan gerçekleştirildi.
İTHALATA KOMİK GEREKÇELER
Bakanlık bu ürünlerdeki ithalat artışını kendisine göre gerekçelendirmiş. Ayçiçeği ithalatındaki artışın yoğun olarak yılın ilk 7 aylık döneminde gerçekleştiği, bu dönemde Adana ve Konya’da ilk hasadın henüz başlamamasına bağlanıyor.
Mısır ithalatındaki artışın gerekçesi ise, yumurta ve kanatlı üretimi ile büyükbaş hayvan sayısındaki artışa bağlanıyor.
Pamuk ithalatındaki artışı tekstil sektöründeki gelişmeye, buğday ithalatındaki patlamayı un, makarna, bisküvi, buğday ihracatına bağlayan Tarım ve Orman Bakanlığı ithalatı neredeyse alkışlıyor.
Oysa ithalattaki artışın gerekçesi çok net ve açık. Çiftçi para kazanamadığı için üretimden çekiliyor. Üretim yerine ithalatı destekleyen politikalar uygulanıyor. Üretim artmıyor ama tüketim artarak devam ediyor. Üretim artmayınca ihtiyaç ithalatla karşılanıyor.
Bu yazı, Ali Ekber Yıldırım’ın Dünya gazetesindeki makalesinden kısaltılarak alınmıştır.
