ABD’nin Kudüs’e taşımaya karar verdiği yeni İsrail Büyükelçiliği, bugün düzenlenen törenle açıldı. ABD’nin İsrail Büyükelçiliği’ni Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma kararına karşı Gazze’de düzenlen gösterilerde, İsrail güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu aralarında 14 yaşında bir erkek çocuğun da bulunduğu en az 52 Filistinli hayatını kaybetti, 1693 kişi de yaralandı.
Filistin sağlık yetkililerinin yaptığı açıklamada, en az 35 kişide kurşun yarasının olduğu kaydedildi.
BBC’nin haberine göre, Trump’ın büyükelçiliği taşıma kararını açıkladığı 30 Mart tarihinden bu yana Gazze’de düzenlenen gösterilerde İsrailli güçler tarafından öldürülen Filistinlilerin sayısı 100’e yaklaşmış durumda.
İsrailli askerlerin, barikatlara yürüyen göstericilere gerçek mermilerle ateş açarak karşılık verdi.
Kudüs Büyükelçiliği resmen açıldı
Amerika Birleşik Devletleri’nin Kudüs Büyükelçiliği için bugün açılış töreni düzenlendi. Törenin Türkiye saatiyle 16.00’da yapıldı. Açılışa Başkan Donald Trump katılmadı ancak davetlilere telekonferansla hitap etti. Trump’ın kızı İvanka, damadı ve danışmanı Jared Kushner ve Hazine Bakanı Steven Mnuchin ise törende hazır bulundu.
Heyet, öncesinde ise dışişleri bakanlığındaki etkinliğe katıldı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu burada yaptığı konuşmada, Trump’ın elçiliği Kudüs’e taşıma kararını övdü. Netanyahu, kararı “cesur” olarak niteledi.
ABD Başkanı Donald Trump, bugünü Twitter hesabından ‘İsrail için Büyük Gün’ olarak tanımladı ve takipçilerine açılışı Fox News’tan izlemeleri çağrısında bulunmuştu.
Yeni Büyükelçilik binasının açılışı, İsrail’in 70’inci kuruluş yıldönümüne denk gelmesi için öne alınmıştı.
İsrail Kudüs’ü “ebedi ve bölünmez” başkenti olarak görürken, Filistinliler İsrail tarafından 1967 savaşında işgal edilen Doğu Kudüs’ü gelecekteki devletlerinin başkenti olarak kabul ediyor.
Arap Birliği olağanüstü toplanacak
Arap Birliği, ABD’nin elçiliğini Kudüs’e taşımasıyla ilgili çarşamba günü olağanüstü toplanacak.
Donald Trump, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımış ve büyükelçiliğin de Tel Aviv’den taşınmasını kararlaştırmıştı. Karar dünya genelinde tepki çekmişti.
Trump’ın, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma kararı, ABD’nin bu konuda onyıllardır yürüttüğü tarafsızlık politikasına son vermiş ve uluslararası toplumun büyük kesiminin bu konudaki tutumundan ayrılmıştı.
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, ABD’nin kararının kutlanması gerektiğini söyledi ve diğer ülkelere de Trump’ın kararını takip etme çağrısı yaptı.
Filistin Lideri Mahmud Abbas da büyükelçiliğin Kudüs’e taşınması kararını “yüzyılın tokatı” olarak tanımladı.
Kentte daha büyük bir yer bulunana kadar öncelikle ABD’nin Kudüs’teki mevcut konsolosluk binasının içinde geçici bir büyükelçilik açıldı.
Kimler katıldı?
ABD Başkanı Donald Trump’ın törende video bağlantısıyla bir konuşma yaptı.
Ivanka Trump ve Jared Kushner’in dışında, ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin ve Dışişleri Bakan Yardımcısı John Sullivan da törene katıldı. Kushner daha sonra İsrail Başbakanı Netanyahu ile bir görüşme yapacak.
Avrupa Birliği, ABD’nin Büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma kararına itiraz etmişti ve çoğu AB ülkesinin büyükelçisi törene katılmadı.
Ancak, çok sayıda yabancı diplomatın törene katıldığı ve bunlar arasında, AB’nin bu konuda bir ortak açıklama yapmasını engellediği belirtilen Macaristan, Romanya ve Çek Cumhuriyeti temsilcilerinin de bulunduğu kaydediliyor.
Trump’ın açıklamasından sonra kendi büyükelçiliklerini de Kudüs’e taşıma kararı alan Guetamala ve Paraguay devlet başkanları da törende yer aldı.
Karar neden bu kadar tartışmalı?
Kudüs’ün statüsü, İsrail-Filistin sorunundaki en temel meselelerden biri.
İsrail’in Kudüs üzerindeki eğemenliği uluslararası toplum tarafından tanınmıyor ve 1993 İsrail-Filistin barış anlaşmasına göre, Kudüs’ün nihai statüsünün barış görüşmelerinin ileriki aşamalarında görüşülmesi gerekiyordu.
İsrail 1967’deki işgalinden bu yana Doğu Kudüs’te 200 bin dolayında Yahudi’nin oturduğu on kadar yerleşim ilan etti. Bu yerleşimler uluslararası hukuka göre yasa dışı.
Daha önce bazı ülkelerin Kudüs’te büyükelçilikleri bulunuyordu, ancak BM kararlarına karşın İsrail’in 1980’de çıkarttığı bir yasayla Doğu Küdüs üzerinde hak iddia etmesi üzerine birçoğu büyükelçiliklerini taşımıştı.
Durum neden bu kadar gergin?
Büyükelçilik açılış töreninin zamanlaması Gazze’de gerilimin artabileceği kaygılarını arttırdı.
Mart sonunda bu yana sınırdaki protesto eylemlerinde 40’ten fazla Filistinli öldürüldü.
İsrail’in kuruluş yıldönümünü kutlamasından bir gün sonra Filistinliler Nakba (Felaket) gününü anıyor. İsrail’in 1948’de kurulmasının ardından yüzbinlerce Filistinli evlerinden edilmişti.
Büyük Dönüş Yürüyüşü eyleminin organizatörleri, eylemin Salı günkü protestoyla sona ereceğini söylüyor.
BM İnsan Hakları Yetkilisi Zeid Ra’ad al-Hussein İsrail’i ‘aşırı güç’ kullanmakla suçlamıştı. İsrail ise sivilleri sınırı geçmeye çalışan militanlardan korumaya çalıştığını savunuyor.
