Bilimsel heyet tarafından onaylanmış maddeler yıllar sonra Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nden silindi.
Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) İslâm Ansiklopedisi’nin bazı maddelerinin siyasi gerekçelerle yayından kaldırıldığı ya da sansürlendiği ortaya çıktı.
15 Temmuz darbe girişimi sonrası ilan edilen Olağanüstü Hal (OHAL) döneminde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerle (KHK) kapatılan Fatih Üniversitesi’nde öğretim üyesi olan Prof. Dr. Ayhan Tekineş, TDV İslâm Ansiklopedisi’nin bazı maddelerinin Gülen cemaatine yakın bilim insanları tarafından yazıldığı gerekçesiyle silindiğini söyledi. Kitap ciltlerinde kalan ancak internette yayından kaldırılan maddelerle ilgili Tekineş, yapılanın öncelikle o maddelere onay veren ilim heyetine saygısızlık olduğu görüşünde.
‘SAİD NURSİ’ MADDESİ SANSÜRLENDİ
Sosyal medyada “Said Nursi” maddesinde değişiklikler yapıldığını ve sansür uygulandığını, Prof. Dr. Suat Yıldırım’ın yazdığı maddelerin yayından kaldırıldığını okuyunca internetten ansiklopediyi kontrol ettiğini belirten Tekineş, “Bizim maddeleri de kaldırmışlar mı diye baktım. Kaldırmışlar. Böyle bir saçmalık yapacakları doğrusu aklıma gelmezdi,” diyerek şaşkınlığını ifade etti.
Hadis bilimleri profesörü olan, 17 yıl Sakarya üniversitesinde asistan, yardımcı doçent ve doçent olarak görev yapan, yurt dışında da dekan ve rektör yardımcısı olarak çalışan Tekineş, son olarak Fatih Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde öğretim üyeliği yapıyordu.
Ansiklopedi için farklı zamanlarda 19 madde kaleme aldığını, “i” harfinden itibaren yazdığı maddelerin yayımlanmaya başladığını anlatan Prof. Dr. Ayhan Tekineş, “Bu maddeler içinde sahabe efendilerimizin ve bazı hadis âlimlerinin hayatları ile ilgili biyografi maddeleri var. Ayrıca kitap tanıtımları, hadis kavramları ve hadis ilminin tıbb-ı Nebevi, muhtelifu’l-hadis gibi konuları ile ilgili maddeler var,” açıklamasında bulundu.
‘BİLİMSEL HEYETE SAYGISIZLIK’
Maddeleri yazma teklifinin ansiklopedinin hadis bölümünü takip eden uzmanlar tarafından bizzat yapıldığını belirten Tekineş, yapılanın bu maddelerin yazılmasına ve yayınlanmasına onay veren bilimsel heyete de saygısızlık olduğunu vurgulayarak sözlerine şöyle devam etti:
“Bu maddelerden birisi ‘ilelül’l-hadis’ maddesi. Benim yüksek lisans tezim. Bu tez yakın zamana kadar ansiklopediyi yayımlayan kurumlarda başkanlık yapan hocalar tarafından yönetilmiş, onaylanmış bir tezdir. Ansiklopedi maddeleri yazıldıktan sonra da bir ilim heyeti tarafından kontrol edilir ve öyle yayınlanır. Bu heyetlerdeki hocalar da başta Diyanet İşleri Başkan’ı olmak üzere Diyanet Vakfının Yönetim Kurulu’ndaki kişilerin çoğunun hocasıdır.”
‘BAŞKANLA 17 YIL BİRLİKTE ÇALIŞTIK’
Yapılan uygulamayı Türkiye’deki ilahiyat camiasının ve diyanetin ne konuma düşürüldüğünü gösteren çok acınası bir durum olarak nitelendiren Tekineş, “Diyanet İşleri Başkanı ile Fatih’te bir camide müezzinlik yaptığı 1985 yılından beri tanışırız. 17 yıl Sakarya üniversitesinde beraber çalıştık. Ona rağmen bu işlerin yapıldığını ümit etmek isterim,” dedi.
Tekineş şunları ekledi: “Benimle birlikte diyanet işleri başkanının ilahiyat fakültesinde yıllarca dekanlığını yapan Prof. Dr. Suat Yıldırım’ın maddesini kaldırmışlar. Said Nursi maddesinden muhterem Fethullah Gülen ile ilgili bilgileri kaldırmışlar. Benim şu an bildiklerim bunlar.”
Silinen maddelerin ansiklopedinin yeni baskılarında yer alıp almayacağı bilinmiyor.
1983 yılında hazırlık çalışmalarına başlanan ve ilk cildi 1988 yılında yayımlanan TDV İslâm Ansiklopedisi’ne bir kısmı yurt dışından olmak üzere, konusunda uzman 2000’i aşkın yazarın maddesi bulunuyor.
İslam Ansiklopedisi’nde İslamî ilimler, İslam ülkelerinin tarihi, coğrafyası, kültür ve medeniyeti gibi alanları kapsayan madde listesi bulunuyor. İlgili ilim kurulları tarafından yaklaşık 500 temel kaynaktan taranarak tespit edilen bu liste 15 bin 226 maddeden oluşuyor. Bazı maddelerin farklı ilim dallarınca yazılan alt bölümleri de eklenince rakam 16 bin 855’e ulaştı.
1988 yılında yayıma başlayan ansiklopedinin 1. cildi on iki, 2. cildi dokuz, 3. cildi yedi ayda tamamlanmış, böylece belli bir istikrar kazandıktan sonra her altı ayda bir cilt yayımlanmıştı. 2013 yılı Aralık ayında yayımlanan 44. ciltle birlikte ansiklopedi tamamlanmıştı.
(CEM MORA / KRONOS.NEWS)
