Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne 2024 yılında en çok başvuru Türkiye’den yapıldı. AİHM’e geçen yıl yapılan başvuru sayısı yüzde 17 oranında azalsa da Türkiye “AİHM’de en fazla şikayet edilen ülke” sıralamasında birinci oldu.
AİHM Başkanı Marko Bosnjak, Strazburg’da düzenlediği basın toplantısında, Yüksek Mahkeme’nin 2024 yılı bilançosunu içeren raporu açıkladı.
Bosnjak’ın paylaştığı verilere göre, Türkiye, 21 bin 600 başvuru ile ihlal başvurularında 47 ülke arasında lider konumda. Bu başvurular, tüm başvuruların yüzde 35,8’ini oluşturuyor.
Geçen yıl Türkiye hakkında 73 davada karar açıklayan AİHM, bunlardan 67’sinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) en az bir maddesinin ihlal edildiğine hükmetti. Bunlardan 15’i AİHS’in “ifade özgürlüğünü” düzenleyen 10’uncu maddesi, 19’u “özgürlük ve güvenlik hakkını” düzenleyen 5’inci maddesi, 13’ü de “adil yargılama hakkını” düzenleyen 6’ıncı maddesiyle ilgili verildi.
2024’TE TÜRKİYE’DEN 73 DOSYA KARARA BAĞLANDI
AİHM, 2024 yılında 10 bin 829 başvuruyu 1102 kararda sonuca bağladı. Türkiye hakkında verilen 73 karardan 67’sinde bir veya daha fazla ihlal tespit edildi. Türkiye, en çok özgürlük ve güvenlik hakkı (madde 5), adil yargılanma hakkı (madde 6), özel ve aile hayatına saygı hakkı (madde 8) ve ifade özgürlüğü hakkı (madde 10) ihlallerinden mahkum edildi.
2024 yılının anahtar davaları arasında yer alan Aydın Sefa Akay v. Türkiye davasında, AİHM, Birleşmiş Milletler yargıcı ve eski Büyükelçi Akay’ın tutuklanmasını hukuka aykırı buldu. Akay, 15 Temmuz sonrası ByLock kullandığı iddiasıyla tutuklanmış ve 7,5 yıl ceza almıştı. Mahkeme, Akay’a 21 bin Euro manevi tazminat ve 7 bin Euro yargılama gideri ödenmesine hükmetti.
21 BİN 600 BAŞVURU SONUÇLANMAYI BEKLİYOR
Bekleyen davalar içerisinde en büyük payı ise 21 bin 600 dava ile (yüzde 35,8) Türkiye oluşturdu. Mahkeme Yazı İşleri Müdürü Marialena Tsirli, bu davaların 17 binden fazlasının 15 Temmuz 2016 sonrası yaşanan süreç ile ilgili olduğunu ifade etti. Türkiye’yi 8 bin 150 dava ile (yüzde 13,5) Rusya takip etti. Üçüncü sırada ise 7 bin 700 dava ile (yüzde 12,7) Ukrayna yer aldı.
Rusya Avrupa Konseyi’nden ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden (AİHS) çekildiği için görülmeyi bekleyen davaların sayısı düzenli olarak azalıyor. Ukrayna ise hala aktif olarak Avrupa Konseyi sistemi içerisinde yer alıyor.
Veriler incelendiğinde Türkiye’nin, AİHM önünde sonuçlanmayı bekleyen dosya sayısında kendisine en yakın ülke olan Ukrayna’ya yaklaşık 3 kat fark atmış olduğu görülüyor. Türkiye, Rusya’nın ihracıyla birlikte hem Avrupa Konseyi’nin hem de AİHM’in en problemli ülkesi konumuna yükselmiş oldu.
