Prof. Dr. Elvan Aktaş: Dolar 7,38’ı Görecek

Rahip Brunson krizinin ardından ABD’nin yürülüğe koyduğu yaptırımların etkisi ekonomiyi vurmaya başladı. Dolar dün gece 23:30’da 5.42 TL’yi gördü.
Yaşanan siyasi süreci ve ekonomiye yansımalarını MoonStar’a değerlendiren akademisyen Elvan Aktaş ve Tuğçe Varal çarpıcı analizlerde bulundu.
PROF. ELVAN AKTAŞ: DOLAR 7 TL’Yİ GEÇECEK
İki yıl önce Dolar’ın reel değerini 4.93 olarak açıklamıştık. O günden bu yana reel değer açıklamamıştık. İlk defa paylaşıyorum. Bu bir tahmin değil reel değerdir. Şu anda Türkiye’de Dolar’ın reel değeri 7.38 TL’dir.
Kimse şaşırmasın. Son 1 yıl içinde dolar 3.38’den 5.28’e çıktı, yüzde 56 değerlendi. Benim söylediğim reel 7.38 rakamı, hesabı yaptığımız 5.16’dan sadece yüzde 43’lük artış.
Doların 7.38’e tırmanışının hızını, süresini değiştirebilirsiniz. Ama oraya gidişi engelleyemezsiniz.

Bugün Merkez Bankası, dolara müdahale etmedi. O, müdahale değil. Bugün Merkez Bankası, doları bir kaç dakikalığına 1 kuruş düşürebilmek için vatandaşın 2.2 milyar dolarını heba etti.
Türkiye’de hiçbir yorum yapmadan sadece makro dataları paylaşan hocalar bile işlerini kaybetti. Türkiye’de olan biteni bilen yok mu, var. Konuşamıyorlar sadece.
Başkan Trump çıkıp “Türk ekonomisi aslında daha güçlü” dese, doların gideceği yeri değiştiremez. İhraç ettiğiniz malların hammaddesi ve enerji dolara bağlı olduğu sürece, yaptığınız hiçbir şey döviz baskısını ortadan kaldırmaz.
Hazine garantileri ile ilgili olarak.. Devletin, bankaların “faiz makası”, “kur makası” ile ilgili bilançolarına el koymak zorunda kalacağını öngörüyorum. Bunun için zaman veremem.
Her gün trilyonlarca dolar işlem hacmi olan FOREKS piyasasına Türkiye’deki yastık altı değil bütün sistemdeki parayı bile soksanız, belki iki günlük küçük oynamaya yol açabilir. Rakamları merak eden girip bakabilir.
Global piyasalarda ciddi bir sıkışmaya doğru gidiyoruz. Bu sıkışma, paranın güven vermeyen piyasalarda daha da pahalanacağı anlamına geliyor. Türkiye gibi ülkelerde döviz, pahalanacak. Enerji fiyatları artacak.
Türkiye ekonomisi gibi yapıdaki bir ülkede kur, faiz, enflasyon birer semptomdur, problem değildir. Para politikalarında likidite sıkıntısı öngörülemedi. Tekraren diyorum; Dövizle borçlanmayın, paranızı sistemden çıkarın.
Bankalar ortalıkta görünüyor olabilirler. Banka şubelerinin açık olması bir şey ifade etmez. Hepsinin bilançosu Hazine tarafından yutulup yükü vatandaşın sırtına bindirilmek üzere. Likidite sıkıntısı hiçbir şeye benzemez.
Kısa vadeli borcumuzun şu anda ihracatımıza oranı yüzde 250. Yani iki buçuk yıllık ihracatımızla kısa vadeli borcumuzu ödeyebiliyoruz. Tarihimizde hiçbir zaman bu seviyeyi görmedik.
Altın.. Dolar yükselirse altın da yükselir, evet. Fakat, elinizdeki altınla ekmek alamazsınız ama dolarla her işlemi yapabilirsiniz. Altın, uzun vadeli saklama aracı olabilir, likidite krizinde harcayamazsınız.
İnanılmaz enflasyon rakamları bekliyor Türkiye’yi.. İç faktörlerdeki hiçbir dengeyi göz önüne almaksızın 2 yıl içinde enflasyonun yüzde 41’i bulmasını engelleyemezsiniz.
***
TUĞÇE VAROL: DURUM FECAAT
Çok önemli bir gelişme oldu yakınlarda. Suriye rejimine kayıtlı bir gemi, İstanbul Haydarpaşa limanına geldi ve çimento aldı. Bakalım, ilişkinin devamı ne olacak?
Türkiye’de şeffaflık yok, haber bilgi alacak kaynak da yok. Biriyle konuştuğunuzda “Aman benden duyduğunu söyleme” veya “Aman bunu kullanma” diyor, deşifre olacağı endişesiyle.

Ruslarla müttefik değiliz. Mümkün olduğunca Rus çıkarı, ondan sonra Türkiye’ye ne kalıyorsa.. Özellikle Batı ile sorun yaşayan Türkiye karşısında Rusya masaya artık çok daha rahat oturacak.
Dolar’ın şu anki fecaat durumu ortada. Petrol fiyatları yükselecek, çünkü İran’a yaptırımlar başlıyor. TÜPRAŞ, zaten İran’dan petrol alımını azalttı. Doğal kısmında sıkıntılar yaşayacağız.