Bundan Böyle Her Gün ‘Ohal’

Bugüne dek tam 7 kez uzatılan ve 15 Temmuz’dan beri sürdürülen bütün hukuksuzluklara gerekçe yapılan OHAL kaldırılıyor ancak AKP’nin yerine Meclis’e sunduğu kanun teklifi, OHAL’i aratacak gibi. Taslakta, valilere süper yetkiler tanınıyor, MİT, ‘sır küpü’ oluyor, toplantı ve yürüyüş hakları tırpanlanıyor.
15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen ve bugüne kadar tam 7 kez uzatılan OHAL , kaldırılıyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, seçimlerden sonra yaptığı ilk görüşmede, OHAL’in kaldırılması noktasında uzlaşmaya varmış, ancak MHP kanadı, “Türkiye’de hâlâ terör tehlikesinin bulunduğu” gerekçesiyle, OHAL’deki bazı düzenlemelerin “yasal hale getirilmesini” talep etmişti. Hükümetin bu yönde beklenen çalışması dün Meclis Başkanlığı’na sunuldu. Geçici maddelerle birlikte 25 madde olan teklifte “OHAL’i aratmayacak uygulamalar” yeniden düzenleniyor. Düzenlemede TSK İç Hizmet Yasası, İl İdaresi Yasası, Sahil Güvenlik Komutanlığı Yasası, Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Yasası gibi yasalara “ilgili yöneticilere” geniş yetkiler veriliyor. Yasa teklifinde yer alan ve “OHAL’i aratmayacak” düzenlemeler şöyle:
Valilerden kişilere giriş-çıkış yasağı: Düzenlemenin birinci maddesi, valilere, “kamu düzeni veya güvenliğin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu ya da bozulacağına ilişkin ciddi belirtilerin bulunduğu hallerde, 15 günü geçmemek üzere ildeki belirli yerlere giriş çıkışı sınırlama yetkisi” veriyor. Bununla birlikte valiler, ildeki belli yerlerde veya saatlerde kişilerin dolaşmalarını, toplanmalarını, araçlarının seyirlerini düzenleyebiliyor veya kısıtlayabiliyor. Ruhsatlı da olsa her çeşit silah ve merminin taşınması ve naklini de yasaklayabiliyor.
Askeri mahale ‘sınırsız’ arama: Düzenleme, askeri mahallelerde, askeri kurum amirinin yazılı emri üzerine “kişilerin üstü, araçları özel eşyaları, özel kağıtları sınırsız şekilde arayabilme” yetkisi tanıyor. Aramadan sonra gerekli tedbirler alınarak, suç delilleri koruma altına alınacak. “Suçlu görülen” kişiler ile ilgili de Ceza Muhakemesi Yasası’nın hükümleri uygulanması öngörülüyor.
‘Duyarlı kapı zorunluluğu’ geldi: Askeri mahallelerde, asker kişiler dahil, askeri mahalleye giriş ve çıkışlar için de “duyarlı kapı zorunluluğu” getirildi. Buna göre, askeri kişiler dahil askeri mahallelere girişte duyarlı kapıdan geçmek zorunda. Bu kişilerin üstleri, duyarlı kapının ikaz vermesi halinde, metal dedektörle kontrol edilebilecek
MİT ‘sır küpü’ olacak: Yasa önerisiyle MİT’in tarafı olduğu hukuk uyuşmazlığında arabuluculuk usulünün uygulanmayacağı ve MİT’in “Bilgi Edinme Yasası” kapsamından çıkarılacağı hüküm altına alındı. Buna göre MİT’in uygulamaları hakkında “bilgi edinilemeyecek.”
Toplantı ve gösteri yürüyüşlerine sınırlama: Öneri, “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası”nda da değişiklik öngörüyor. Buna göre, açık alanlardaki toplantılar ile yürüyüşlere “gece vaktinin başlamasıyla birlikte dağılacak şekilde” denilerek, süre sınırlaması getirildi. Kapalı yerlerdeki toplantıların süresi ise “saat 24.00” olarak yeniden düzenlendi. Toplantı ve yürüyüşlerin uzatılması ise ancak “vatandaşların huzur ve sükunet içinde istirahatini aşırı ve katlanılamaz derecede zorlaştırmamak ve kamu düzenini, genel asayişin bozulmasına neden olmamak şartıyla” saat 24.00’e dek uzatılabilecek.
‘Komutanların kovuşturmasına’ özel izin: Teklifle, bölgede yetkili kılınan “komutanın kovuşturma yapabilmesi” izne bağlanıyor. Buna göre Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve bakanlar hakkında Cumhurbaşkanı, milletvekilleri hakkında TBMM, general ve amiraller hakkında Genelkurmay Başkanı, bakan yardımcıları hakkında ilgili bakanlar, valiler ve kaymakamlar için de İçişleri Bakanlığı’ndan izin alınacak.
Toplu suçlarda gözaltı süresi 4 gün: Teklifle, gözaltı süreleri de yeniden belirlendi. Yeni düzenlemeyle, gözaltı süresi, yakalama anından itibaren 48 saati, toplu olarak işlenen suçlarda da 4 günü geçemeyecek. Ancak delillerin toplanmasındaki güçlük veya dosyanın kapsamlı olması nedeniyle gözaltı süresi ise en fazla iki kez uzatılabilecek. Gözaltı süresinin uzatılmasına ilişkin karar ise Cumhuriyet savcısının istemi üzerine, yakalanan kişi dinlenilmek suretiyle hakim tarafından verilecek.
Adli kolluklara arama yetkisi: Askeri mahallelerde arama da “Cumhuriyet savcısının nezaretinde askeri makamların da katılımıyla adli kolluk görevlileri tarafından” yerine getirilecek.