Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) 2016 Sonbahar oturumu Strasbourg’da toplandı. Türkiye’de darbe girişiminden sonra ilk defa toplanan Sonbahar genel kurulunda, Türkiye’de darbe girişimi ve ardından oluşan tablo da genel kurulda görüşülecek. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, işten atılmalar, cezaevlerinde yaşanan işkenceler ve yargı yolunun tıkanması ile ilgili endişelerini dile getirdi.
Avrupa Parlamentosunda olduğu gibi AKPM genel kurulunda da Türkiye gündemi önemli yer işgal ediyor. Bugün genel kurulda alınan kararla Türkiye’de insan hakları, cezaevlerindeki durum, medyanın durumu, işten atılmalar, yargı bağımsızlığı, temel insan hakları gibi konular Perşembe günü ele alınacak gündem maddeleri arasında yer alıyor. Ayrıca dışişleri bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da genel kurulda hitap edecek ve parlamenterlerin sorularını cevaplayacak.
Jagland, genel kurulda yaptığı konuşmada, Türkiye’de yaşanan darbe girişimini kesin bir dille kınadıklarını fakat ardından ortaya çıkan tablonun çok ciddi endişelere sebebiyet verdiğini söyledi. Türkiye cezaevlerinden gelen işkence haberlerinden sonra Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi CPT’nin gözlemlerde bulunmak için Türkiye’ye ziyaret gerçekleştirdiğini ve bir rapor hazırladığını duyurdu.
Türkiye’nin önündeki en büyük engel “Terörle mücadele kanunu
CHP Milletvekili Hisyar Özsoy’un medyaya yapılan baskı, Tv ve gazetelerin kapatılması ilgili sorusu üzerine, Jagland Türkiye’deki gelişimlerden duyduğu endişeyi dile getirdi. Özellikle terörle mücadele kanunun ifade özgürlüğü önündeki en büyük engel olduğunu söyledi. AB’ye üyelik ve vize muafiyeti konusunda süreci tıkayan en önemli madde olduğunu söyleyen Jagland, AİHM’in bu konudaki içtihatlarının çok net ve açık olduğunu söyledi. “AİHM bu konuyu özelde değerlendirirken, bakanlar kurulu da genel olarak ele alıyor. Bu konuda şu an özel bir çalışma grubu oluşturuldu” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de OHAL ile birlikte Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin tamamen askıya alındığı gibi bir yanılgının oluştuğunu vurgulayan Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, idam cezası, işkence, zorla çalıştırılma ve işten atılmalarla adil yargılama ve temel insan hakları gibi hayati maddelerin kesinlikle askıya alınamayacağını söyledi.
Adil yargılama sağlanmazsa on binlerce dava AİHM’e gelecek
Geçtiğimiz yıllarda, adil yargılama hakkının ihlal edilmesi sebebiyle Türkiye, AİHM’den çok ciddi tazminatlarla döndü. 90’li yıllarda yaşanan problemlerden sonra AİHM’e ulaşan dava sayısından çok daha fazlası 2013 sonrası yaşanan hak ihlalleri sebebiyle Strasbourg’a ulaşacak. Jagland’da bu konuya değinerek Türkiye ile en büyük endişelerden birisinin adil yargılama olduğunu söyledi. Önümüzdeki günlerde on binlerce dosyanın AIHM hakimlerinin önüne geleceğine işaret etti.
Jagland: Yanlış algı oluşuyor OHAL ile AİHS tamamen askıya alınamaz
OHAL ile birlikte Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin tamamen askıya alındığı gibi bir yanılgının oluştuğunu vurgulayan Jagland, idam cezası, işkence, zorla çalıştırılma, adil yargılama ve temel insan hakları gibi hayati maddelerin kesinlikle askıya alınamayacağını söyledi.
KHK kararları da AİHM’e gelebilir
‘’OHAL döneminde Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile işten atılmaların da AİHM’i ilgilendiriyor. Türkiye’de iç hukuk yolları ile çözüm bulunamazsa bu davalar için de AİHM’e başvuru yolu açık. “Her Türk vatandaşının AİHM’e başvuru hakkı saklıdır” diyen Jagland Türk mahkemelerine taşınan davalardan çözüm çıkmazsa dosyalar AİHM’in önüne gelebilir” ifadelerini kullandı.
20 bin dava dosyası AYM’ye ulaştı
Adil yargılamanın önemine tekrar tekrar vurgu yapan Jagland, geçen hafta aldığı bir bilgiye dayanarak şu anda AYM’nin önüne 20 bin dava dosyasının geldiğini söyledi. Cezaevlerinde tutuklu bulunanların, yasal haklarının güvence altına alınması gerektiği ve güvenlik mekanizmasının oluşturulması gerektiğinin altını çizdi.
OHAL’de de hukuk üstünlüğü geçerli
Jagland konuşmasını bitirirken, önemli gördüğü bazı konuları tekrar hatırlattı.“OHAL’de bile hukukun üstünlüğü geçerlidir. Bu arada yanlış anlama olabilir, söz konusu anlaşmanın askıya alınabileceği düşünebilir, AIHS tamamen askıya alınamaz, tüm Türk halkının AİHM’e başvuru hakkı saklıdır. Biz veya Türk makamları içtihatlara yönelik adımlar atmazsa AİHM’e binlerce başvuru olabilir.”
Mehmet Dinç/ Strasbourg